پنج شنبه, 11 دی 1348 ساعت 03:30

قنات قصبه خراسان رضوی

این مورد را ارزیابی کنید
(0 رای‌ها)

قنات قصبه بزرگ‌ترین، عمیق ترین، شگفت‌انگیزترین و قدیمی‌ ترین قنات جهان مربوط به ۲۵۰۰ تا ۲۷۰۰ سال پیش و یکی از شاهکارهای آبی جهان است که از دو رشته اصلی و شش شاخه فرعی تشکیل شده‌است.این قنات به عنوان شاهكاری از پیوند هنر، دانش، تكنولوژی و مدیریت منابع آب میباشد.

مهمترین شاخصه قنات قصبه و در واقع یکی از دلایلی که باعث شده این قنات منحصر به فرد باشد عمق مادر چاه، تكنولوژی حفر قنات و نیز شیوه بهره برداری آب آن میباشد.علاوه بر این، این ویژگی قنات قصبه آن را به یكی از جاذبه های تاریخی و مهندسی جهان تبدیل كرده است.این قنات تاریخی، گردشگری برای کشاورزی بسیار مفید میباشد. ثبت قنات قصبه مربوط به سال 1379 توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره 2963 در فهرست آثار ملی میباشد.این قنات از 2 رشته اصلی و 6 شاخه فرعی تشكیل شده‌ است.مادر چاه آن در دامنه شمالی سیاه كوه و مظهر كنونی قنات در جنوب محله معروف به قصبه شهر (كوی شرقی) قرار دارد.طول این قنات بیش از 33 كیلومتر است و عمق مادرچاه اصلی در انتهای رشته 'دولاب نو' با توجه به شیب زمین حدود 300 متر و میزان آبدهی آن بیش از 130 لیتر در ثانیه ‌است.از جمله تدابیر به كار رفته در معماری این قنات تعدد چاه های آن می باشد كه به بیش از 470 حلقه می رسد.تعدد چاه ها سبب پیشگیری از كور شدن چاه ها توسط دشمنان هنگام حمله و همچنین كاهش وزن طناب در زمان حفر و تخلیه چاه ها شده است.از دیگر موارد آن می توان به 2 شاخه شدن در فاصله 683 متری كانال اصلی و سپس 6 شاخه شدن كانال ها به دلیل پیشگیری از ریزش احتمالی و قطع جریان آب اشاره كرد.قنات قصبه هم اكنون با بازگشایی 500 متر اولیه برای بازدید گردشگران آماده شده و مابقی مسیر آن نیازمند مستحكم سازی و ایجاد امكانات رفاهی است.60 درصد چاه های قنات مسدود است و 40 درصد آنها با آبدهی 150 لیتر در ثانیه باقی مانده است.

ناصر خسرو در سفرنامه خود سخن از قناتی پر آب می آورد با 700 گز عمق و چهار فرسنگ طول، این قنات قناتی نیست جز قنات قصبه گناباد كه با 2500 سال قدمت قدیمی ترین و پر آب ترین قنات جهان با عمیق ترین مادر چاه جهان به عمق 300 متر است.تعداد چاه‌ های قنات قصبه بیشتر از 470 حلقه است و مادرچاه آن در دامنه شمالی سیاه‌ کوه با عمق حدوداً 280 تا 300 متر قرار دارد.ناصرخسرو عمق چاه قنات را ۷۰۰ گز و طول آن را ۴ فرسنگ ذکر کرده ‌است. در حال حاضر میزان آبدهی این قنات 150 لیتر در ثانیه است و تنها منبع آب این شهر به شمار می‌ آید. قنات قصبه، به عنوان یکی از پدیده‌ های شگفت‌انگیز دست ساخت انسان، نمادی از همنوایی بشر با طبیعت محسوب می‌ شود.معماران قدیم به شکل بسیار زیبایی فضای این قنات را آراسته‌اند. فضای داخلی قنات دارای کانال‌ ها و تونل ‌های اعجاب‌انگیزی است که بر روی آن ها حفره ‌هایی برای قرار دادن چراغ و پیه‌ سوز و وسایل روشنایی تعبیه شده است. قطعه سفال‌ های مکشوفه در اطراف دهانه چاه‌ های این رشته حاکی از این است که رشته قصبه واقع در کانال اولیه اصلی قنات بوده که در زمان هخامنشیان حفر شده و به دنبال آن رشته‌ های دیگر قنات در مواقع خشکسالی حفر شده‌اند. قنات قصبه گناباد به لحاظ موقعیت و قدمت آن یکی از بهترین مکان ‌های گردشگری این شهر محسوب می ‌شود.

خواندن 641 دفعه آخرین ویرایش در یکشنبه, 09 بهمن 1401 ساعت 06:56

نظر دادن

از پر شدن تمامی موارد الزامی ستاره‌دار (*) اطمینان حاصل کنید. کد HTML مجاز نیست.