تخت جمشید در واقع شهر باستانی ایران است که پایتخت باشکوه و تشریفاتی پادشاهان هخامنشینی بوده است. این شهر یکی از سه پایتخت اصلی هخامنشیان بوده اما بیشتر جنبه تشریفاتی داشته. تعداد ۱۶ کتیبه مختلف از زمان هخامنشیان در این مجموعه به یادگار مانده که به زبان میخی هستند و یکی از معروف ترین آن ها کتیبه داریوش اول است . بخش های مهم تخت جمشید عبارتند از:
•کاخ‌های رسمی و تشریفاتی تخت جمشید (کاخ دروازه ملل)
•سرای نشیمن و کاخ‌های کوچک اختصاصی
•خزانه‌ی شاهی
•دژ و باروی حفاظتی
•پلکان‌های ورودی سکو و دروازه‌ی خشایارشاه
تخت جمشید نه‌تنها نماد ایران محسوب می‌شود، بلکه اهمیت و عظمت آن در روح و روان مردم کشور نهادینه شده است. اینجا برای مردم ایران صرفاً بقایای یک امپراطوری باستانی نیست و جایی است که منشور کوروش کبیر، اولین منشور حقوق بشر به ثبت رسیده و در آن به برابری همه‌ی مذاهب، نژادها و زبان‌ها اشاره شده است؛ منشور کوروش اکنون در موزه‌ی بریتانیا نگه‌داری می‌شود. تخت جمشید همچنان یکی از قدرتمندترین امپراطوری‌های دنیا محسوب می‌شود و مایه‌ی غرور ایرانی‌هایی است که خود را از فرزندان شاهان بزرگ هخامنشی و این متمدن‌ترین امپراطوری باستانی میدانند.
در تصاویر تخت جمشید هیچ کس عصبانی نیست، هیچ کس سوار بر اسب نیست، هیچ کس را در حال تعظیم نمی بینیم، هیچ کس سر افکنده و شکست خورده نیست، هیچ تصویر خشنی در تخت جمشید وجود ندارد. اروپایئان خود را مبتکر گرافیک در 200 سال پیش میدانند در صورتی که تمام تصاویر تخت جمشید کارهای گرافیکی است که در 2500 سال پیش انجام شده و این سند دیگری است از توانایی و هنرمندی اجداد ما ایرانیان.
شیراز است و یک دینا رمز و راز، یک شهر پر از حس و عشق کافی لسا فقط با حال و هوایش همراه شویم تا ببنیم چگونه حس شعر و شاعری سراغمان می آید. محال است که ادم به شیراز برود و بخشی از دلشش را جا نذارد.
برخی ویژگی‌های منحصربه‌فرد کاخ:
داریوش کبیر به‌منظور ثبت اقدامات خود برای نسل‌های آینده در سال 518 قبل از میلاد ساخت تخت‌جمشید را آغاز کرد. پس از او سایر شاهان هخامنشی نیز ساختمانی به کاخ اضافه می‌کردند. این کاخ در 13 هکتار بنا گردیده و شامل ابنیه زیر است:
صفه (صفحه سنگی زیرین) – پلکان غربی – دروازه همه سرزمین – کاخ آپادانا – تالار مرکزی – ایوان غربی و شمالی – پلکان آپادانا – کاخ تچر – کاخ هدیش – کاخ سه دروازه – سه کاخ نامعلوم – خزانه – سنگنگاره داریوش – کاخ صد ستون – خیابان سپاه – دروازه نیمهتمام – ساختمان بایگانی – پادگان سربازان – آرامگاه‌های اردشیر دوم و سوم.
هیچ‌گاه نمی‌توان تخت‌جمشید را به طور کامل در تنها چند خط توصیف کرد؛ اما از مهم‌ترین ویژگی‌هایش می‌توان به (پرداخت حقوق به بانوان شاغل در کاخ – برگزاری جشن نوروز – استفاده از معماری ملل تابعه هخامنشان – تقارن و عظمت گرایی در سرتاسر بنا – استفاده از نقوش جانوری و گیاهی – ساخت ستون‌های متعدد برای کاخ‌ها و...) اشاره نمود.
دیگر صحبت از تخت‌جمشید کافی است. باید آن را به چشم دید. شکوه جهان باستان در انتظار شماست!!!
