در خصوص تاریخچه خانه عباسیان کاشان آنطور که مشخص است، در سال های 1245 تا 1250 هجری قمری به همت حاج محمد ابراهیمی که از تاجرین معروف ظروف چینی و شیشه ای در دوره قاجار بود ساخته شده است. معماران این بنای زیبا ناشناس می باشند. پس از مرگ صاحب اولیه خانه، این عمارت بین وراث تقسیم و فروخته می‌شود. بعدها تاجر متمولی به نام آقای عباسیان حیاط بیرونی این خانه را به مبلغ ۱۰۰۰ می‌خرد و از آن زمان به خانه عباسیان شهرت می‌یابد. خانه تاریخی عباسیان به قدری زیباست که به عنوان نامزد دریافت جایزه زیباترین بنای مسکونی ایرانی – اسلامی در نظر گرفته شده است. تا کنون چند بار از این بنا به دلیل چشم اندازهای منحصر به فرد و دلنشینی که دارد، برای ساخت چندین مجموعه تلویزیونی و فیلم سینمایی استفاده شده است. این بنای استان اصفهان در سال ۱۳۷۷ به شماره 2020 در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیده است.

معماری خانه عباسیان کاشان

خانه عباسیان کاشان دارای مساحتی به وسعت ۵۰۰۰ متر مربع بوده و زیربنای ۷۰۰۰ متر مربع می باشد. این اثر تاریخی دارای پنج حیاط و سه طبقه است. هنگام ورود از درب اصلی به داخل عمارت باید از سطحی با شیب ملایم عبور کرد تا به یک هشتی زیبا و مسقف رسید. بنا به‌طور مستقیم از کوچه به قسمت اندرونی دید ندارد و حفاظی مانع آن است. این حفاظ برای جدا سازی قسمت عمومی و خصوصی عمارت کاربرد داشته است. در اطراف هشتی، سکوهایی قرار دارد که برای استراحت مهمانان در نظر گرفته شده و مهمان ها می‌توانستند در انتظار باز شدن درب نشسته و رفع خستگی کنند. خانه دارای بخش های بیرونی و اندرونی و باغ می باشد که هریک کاربرد ویژه داشته است. بخش بیرونی از قسمت‌های مختلفی نظیر اتاق آینه، اتاق سرپوشیده بزرگ، ایوان بهاره، اتاق‌های آینه، اتاق سرپوشیده کوچک و اتاق مرکزی تشکیل شده است. بخش اندرونی محل زندگی روزمره افراد خانواده بود و به محارم تعلق داشت و از همین رو توسط راه‌ها و درهای مخصوصی از سایر بخش‌ها جدا شده بود تا نامحرم‌ها به آن دسترسی نداشته باشند. اتاقک مخفی و شاه‌نشین در طبقات بالای بخش اندرونی و بخش‌هایی نظیر سرویس‌های بهداشتی، حوض‌خانه، چاه آب، حیاط باغ، سرداب بزرگ، رخت‌شوی‌خانه و عبادتگاه در طبقه‌های پایین اندرونی قرار دارند. تنوع و تعدد فضاهای خانه عباسیان بسیار قابل توجه بوده و از این نظر قابل‌مقایسه با خانه های دیگر نیست. از ویژگی های حائز اهمیت معماری خانه عباسیان کاشان ، کانال‌های ورودی آب قنات به خانه است که از میان پایه‌های خشتی حیاط گذر می‌کنند و برای اینکه در برابر تخریب مقاوم باشند، از ملات ساروج ساخته شده‌اند.

تحلیل خانه عباسیان کاشان

در تحلیل خانه عباسیان کاشان شاهد عناصر شاخصی هستیم که اصول معماری خانه بر آن ها استوار شده است. یکی از این موارد شامل استفاده از سبک گودال باغچه است که در این سبک معماری، بنا پایین تر از سطح کوچه ساخته می‌شود و اصطلاحا گود است تا خانه به آب قنات دسترسی داشته باشد و فشار آب مورد نیاز برای جریان داشتن تامین شود. از طرفی دیگر این موضوع باعث استحکام بنا میشده و همچنین خانه را از سرما و گرما حفظ می کرده است. اصل مهم دیگری که در خانه عباسیان رعایت شده است، معماری درونگرا و اسلامی آن می‌باشد. به این معنا که فضاهای داخلی بنا کمترین ارتباط بصری با فضای شهری بیرون دارند. معماری درونگرا به جهت تاکید بر زندگی شخصی و حریم خصوصی ، امنیت و تعدیل آب و هوا شکل گرفته و بیشتر در اقلیم گرم و خشک به کار می رفت. چرا که خانه‌های درون‌گرا گرمای بیرون را به دورن خود راه نمی دهند. نکته دیگری که در خانه تاریخی عباسیان کاشان حائز اهمیت است، وجود فضاهای فصلی آن است. به این معنا که بنا قسمت‌های زمستانه و تابستانه دارد و تنوع فصلی در آن کاملا آشکار است. در هر فصلی از سال، قسمت‌هایی از بنا مورد استفاده قرار می‌گرفت که مخصوص فصل و متناسب با همان آب و هوا بود. علاوه بر این عنصر دیگر به کاربرده شده در این بنا، قرینه سازی است و همه اضلاع بسیار هنرمندانه متقارن هستند. این تقارن بسیار چشمگیر و منحصر به فرد بوده و توجه تمام گردشگران و بازدیدکنندگان را جلب می کند.

تزئینات خانه عباسیان کاشان

خانه تاریخی عباسیان از لحاظ تزئینات گچ بری و نقاشی، چشم انداز بی نظیری دارد. در این خانه، انواع گچ بری های خاص از رسمی بندی گرفته تا یزدی بندی، کاربندی، قطاربندی، مقرنس کاری و مشبک کاری، در اوج ظرافت و زیبایی دیده می شود. همین تزئینات به کار رفته در بنا، باعث شده که بر شهرت و زیبایی خانه عباسیان کاشان افزوده شود و آن را در میان خانه های تاریخی استان اصفهان ویژه سازد. تزئینات اتاق آینه و اتاق شاه نشین از دیگر قسمت های بنا چشمگیرتر بوده و این بخش ها را به مجلل ترین قسمت های خانه تبدیل کرده است. علاوه بر گچبری‌های زیبا ، استفاده از آینه‌کاری ها و در و پنجره‌های رنگی جذابیت این اتاق ها را چند برابر کرده است. آینه کاری های اتاق آینه علاوه بر تزئین اتاق، در هنگام شب و با روشن شدن چراغی کوچک، زیبایی منحصر به فردی را به اتاق می دهند و نور را به اطراف منعکس می کنند. در سقف اتاق آینه هایی به شکل ماه و ستاره و خورشید به کار رفته که به نوعی یک آسمان مجازی پدیدآورده است که بسیار جالب توجه می باشد. علاوه استفاده از درهای معروف به ارسی در این بنا بر زیبایی آن افزوده است.